Με τη σταδιακή μείωση των ενισχύσεων και την κατάργησή τους μετά το 2013, πολλοί αγρότες για να έχουν εισόδημα και απασχόληση τότε, έχουν ήδη στραφεί και αρχίσει να ασχολούνται με νέες καλλιέργειες ή προβληματίζονται να το κάνουν. Αποτέλεσμα αυτής της ανάγκης ήταν να αρχίσουν να καλλιεργούνται προϊόντα, όπως ροδιά, αγριοαγκινάρα, μύρτιλλα, κράνα, ιπποφαές, κ.ά. ή να επεκτείνονται ήδη γνωστές καλλιέργειες στη χώρα μας όπως κεράσια, αμπέλια, ψυχανθή (φασόλι, ρεβίθι, κ.ά.) οπωροκηπευτικά, κ.ά. Είναι ενδιαφέρον να επισημανθεί ότι για κάποιες από αυτές τις καλλιέργειες υπάρχει σχετική έρευνα και εμπειρία στη χώρα μας που μπορεί να αξιοποιηθεί, ενώ για άλλες καλλιέργειες δεν έχει γίνει καμιά έρευνα έως τώρα αφού αυτές ήταν εντελώς άγνωστες στην Ελλάδα. Με την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ στην Ελλάδα ορισμένες καλλιέργειες έπαυσαν να καλλιεργούνται σε πολλές περιοχές, π.χ. καπνός, ζαχαρότευτλα ενώ άλλες περιορίστηκαν σημαντικά π.χ. βαμβάκι. Έτσι οι παραγωγοί έχασαν εισόδημα και απασχόληση και μετά το 2013, έτος κατάργησης των ενισχύσεων, δεν θα έχουν κανένα εισόδημα και απασχόληση εάν βεβαίως δεν αλλάξει η Κοινή Γεωργική Πολιτική και συνεχιστούν οι επιδοτήσεις ή οι αγρότες δεν έχουν ήδη στραφεί σε νέες καλλιέργειες. ... ΑΛΛΗ ΓΕΩΡΓΙΑ Σε συνεχή βάση, έχοντας έντονη τη διάθεση να ανανεώσουν ακόμη και τον μηχανολογικό εξοπλισμό που κληρονόμησαν από τους γονείς τους, οι νέοι παραγωγοί εμπλουτίζουν τις γνώσεις τους και ανοίγουν νέους ορίζοντες για την περίφημη... άλλη γεωργία. Η εξέλιξη αυτή αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον, μετά την έρευνα της ΠΑΣΕΓΕΣ που αποδεικνύει πως νέοι, ηλικίας 25-35 ετών, που χτυπήθηκαν πρόσφατα από τον ιό της ανεργίας εγκαταλείπουν τις πόλεις και επιστρέφουν στην ύπαιθρο και τον πρωτογενή τομέα. Από τη μία το μνημόνιο, από την άλλη η απογοητευτική κατάσταση της κλασικής γεωργίας, η «άλλη γεωργία» κερδίζει συνεχώς έδαφος. Σε ποιες όμως εναλλακτικές καλλιέργειες, δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι νέοι αυτοί άνθρωποι; Η χθεσινή ημερίδα του Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας στην Ε.Α.Σ. Λάρισας με αξιόλογους επιστήμονες, όπως ο καθηγητής Δενδροκομίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας κ. Γιώργος Νάνος και ο καθηγητής Γεωπονίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Π. Λόλας ήταν ενδεικτική, αναφορικά με το νέο πρόσωπο της ελληνικής γεωργίας. ΣΑΛΙΓΚΑΡΙΑ Στην Ελλάδα, έως και πριν μερικά χρόνια, το βρώσιμο σαλιγκάρι προερχόταν εξ ολοκλήρου από τη συλλογή στη φύση και ήταν ένα εποχικό προϊόν με καταναλωτές που συνδέονταν με τοπικές παραδόσεις. Πλέον, η εκτροφή σε ανοιχτό ολοκληρωμένο βιολογικό κύκλο αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς και μετά από πολλά χρόνια μελετών και πειραμάτων, έχει φτάσει στο σημείο να είναι μια ασφαλής και ελεγχόμενη δραστηριότητα, που διαδίδεται συνεχώς και εξασφαλίζει τη συνεχή διάθεση των σαλιγκαριών καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Μάλιστα δύο ενημερωτικές εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν σε Λάρισα και Τρίκαλα είχαν ιδιαίτερη απήχηση, καθώς παρευρέθηκαν αγρότες απ’ όλη σχεδόν τη χώρα. Όπως τονίστηκε στις ημερίδες αυτές αν κάποιος θέλει να ασχοληθεί με τη σαλιγκαροτροφία, θα πρέπει να διαθέτει μια έκταση 5 στρεμμάτων, καθαρό νερό και... υπομονή. Το κόστος της εγκατάστασης υπολογίζεται στα 20.000 ευρώ περίπου και η απόδοση ξεκινά μετά από 1,5 χρόνο και ανά στρέμμα υπολογίζεται ότι θα υπάρχει παραγωγή 800-1.200 κιλά σαλιγκάρια. Σήμερα το εμπόριο, αγοράζει τα σαλιγκάρια με 3,8 ευρώ το κιλό. ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ-ΠΕΚΑΝ Η φιστικιά Αιγίνης είναι απόλυτα προσαρμοσμένη στο κλίμα της Θεσσαλίας, με πολύ καλές προοπτικές ανάπτυξης και διάθεσης στην Ελλάδα και στον κόσμο. Σύμφωνα όμως με τον αναπληρωτή καθηγητή Δενδροκομίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας κ. Γιώργο Νάνο «η υγρή άνοιξη θα δημιουργήσει πολλά φυτοπαθολογικά προβλήματα. Το κυριότερο πρόβλημα είναι η αντιμετώπιση των εχθρών, καθώς τα διαθέσιμα εγκεκριμένα εντομοκτόνα είναι ελάχιστα. Και για τα υπόλοιπους ξηρούς καρπούς, η χθεσινή εισήγηση του καθηγητή κ. Νάνου ήταν κατατοπιστική. Πιο αναλυτικά η φουντουκιά έχει σχεδόν εξαφανιστεί από την καλλιέργεια στην Ελλάδα, καθώς τα κατάλληλα για αυτή μικροκλίματα (υγρά εδάφη, πολύ αρδευτικό νερό, υγρή άνοιξη και ήπιο χειμώνα) έχουν χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για την καλλιέργεια της ακτινιδιάς αλλά και γιατί η Τουρκία παράγει τα περισσότερα και υψηλής ποιότητας φουντούκια στον κόσμο. Η παραγωγή της καρυδιάς, παρότι έχει επιδοτηθεί για επέκταση τουλάχιστον δύο δεκαετίες, δεν αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Αντ’ αυτού οι εισαγωγές αυξήθηκαν από τη Βουλγαρία και ΗΠΑ. Η καρυδιά έχει σημαντικές δυνατότητες για παραγωγή και καλή πρόσοδο με τις κατάλληλες ποικιλίες, μετά από την πολύχρονη μελέτη αυτών τοπικά και περιορισμένες καλές γεωργικές πρακτικές. Η μηχανική συγκομιδή ομαδικά θα μπορούσε να βοηθήσει την επέκτασή της. Το πεκάν είναι άγνωστο στην Ελλάδα, αλλά δοκιμές καλλιέργειάς του στο Στεφανοβίκειο και στην περιοχή του Πόρου ήταν επιτυχείς. Προτείνεται σε μερικές ομάδες παραγωγών για τη δημιουργία πυρήνων διάθεσης ενός γευστικού gourmet προϊόντος με ποικίλες δυνατότητες ελαφριάς μεταποίησης. Πρόβλημα αποτελεί η μη παραγωγή φυτωριακού υλικού αλλά και έναυσμα για τη δημιουργία του στη Θεσσαλία. ΚΡΑΝΟ- ΣΜΕΟΥΡΟ-ΜΥΡΤΙΛΛΟ-ΡΟΔΙ Το κράνο υπήρχε πάντα στα βουνά μας. Είναι το φρούτο με την υψηλότερη αντιοξειδωτική ικανότητα αλλά πόσο μπορούμε να καταναλώσουμε; Μπορεί να επεκταθεί με μέτρο σε ορεινές περιοχές, γνωρίζουμε ελάχιστα για την καλλιέργειά του στον τόπο μας, έχει χρησιμοποιηθεί για καλλωπιστικό σε ψυχρά κλίματα του κόσμου. Απαιτείται μεταποίησή του και ανάμειξη με άλλα προϊόντα ή ελάχιστα νωπό με άστυφες ποικιλίες. Διατίθεται φυτωριακό υλικό και αξίζει να επεκταθεί σε μερικές μόνο περιοχές και ομάδες παραγωγών αφού επιλυθούν τα προβλήματα διάθεσης (καινοτόμες μορφές μεταποίησης και προώθηση προϊόντων) ή ακολουθούμε μόνο τις παραδοσιακές συνταγές μεταποίησης και εμπορίας. Το σμέουρο και το βατόμουρο δεν είναι καινούργιο στην Ελλάδα. Έκαναν την εμφάνισή τους πριν 20 χρόνια περίπου και εξαφανίστηκαν! Η καλλιέργειά τους απαιτεί γνώσεις διαμόρφωσης των φυτών, πολύ υψηλά εργατικά κόστη συλλογής, άμεση ψύξη, συσκευασία και διάθεση. Απαιτεί οργάνωση και πολλή δουλειά, πράγμα που δεν είμαστε διατεθειμένοι να προσφέρουμε. Υπάρχουν και εναλλακτικές με εκτός εποχής παραγωγή σμέουρων σε απλά θερμοκήπια αλλά... και εδώ σηκώνουμε τα χέρια ψηλά και... αράζουμε. Το μύρτιλλο (bilberry) είναι πραγματικά νέο στην Ελλάδα, δεν έχει μελετηθεί από κανέναν τοπικά και πιθανόν να έχει προοπτικές. Έχει τα ίδια προβλήματα με τα σμέουρα, επιπλέον απαιτεί πολύ ψύχος το χειμώνα για να ανθίσει κανονικά, είναι υψηλότερης διατροφικής αξίας, σαν νωπό απαιτεί άρτιο δίκτυο διανομής γιατί είναι πολύ φθαρτό και πάρα πολύ ακριβό, η μεταποίησή του δίνει προϊόν που πρέπει να πουληθεί ακριβά στην Ελλάδα. Κάτω από τις παρούσες συνθήκες οικονομικής κρίσης ελάχιστη ζήτηση θα υπάρχει στην Ελλάδα, ενώ εξαγωγές μάλλον δεν θα υπάρξουν, εκτός αν οργανωθούν πραγματικά με καινοτόμα προϊόντα παραγωγοί σε κρύες περιοχές. Το ρόδι διαφημίστηκε πολύ, επεκτάθηκε και από καιροσκόπους στην Ελλάδα και επεκτείνεται άναρχα. Έχουν μελετηθεί πολλοί κλώνοι και ποικιλίες στη Νάουσα και τα Χανιά από το ΕΘΙΑΓΕ επί πολλά έτη. Το 2010 φάνηκαν τα πρώτα σοβαρά προβλήματα με την επιλογή ποικιλιών και το σχίσιμο του καρπού. Η μεταποίηση σε προϊόντα χυμού δίνει υψηλής διατροφικής ποιότητας προϊόν, διαφορετικά η κατανάλωση είναι περιορισμένη. Κίνδυνος από τους παγετούς και τα μη διαθέσιμα φυτοπροστατευτικά προϊόντα σήμερα. Ελάχιστη εμπειρία με τη συντήρηση αλλά το καλοκαίρι που οι τουρίστες μπορούσαν να καταναλώσουν χυμό από ρόδι, δεν έχουμε φρέσκα ρόδια. ΙΠΠΟΦΑΕΣ Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις ιδιότητες, τη χρήση και την καλλιέργεια του ιππαφαές και της στέβιας είχε και η εισήγηση –στη χθεσινή εκδήλωση του Γεωπονικού Συλλόγου- του καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Π. Λόλα. Σύμφωνα με τον κ. Λόλα «το ιπποφαές στην Ελλάδα καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά στην Ευβοια σε πολύ μικρή έκταση. Σήμερα η καλλιέργεια καλύπτει λιγότερα από 1.500 στρέμματα σε πέντε περιοχές. Παράδοση στην καλλιέργεια αυτή υπάρχει στην Κίνα, Ρωσία και λιγότερο στην Αμερική και αλλού. Στην Ελλάδα η εισαγωγή και επέκταση της καλλιέργειας άρχισε από προσωπικό ενδιαφέρον ιδιώτη και στη συνέχεια ιδιωτών γεωπόνων. Έμφαση δίνεται στη βιολογία, τη μορφολογία (αγκάθια, παραφυάδες), και τα προβλήματα της καλλιέργειας με την αναγκαία έρευνα. * Έρευνα σε άλλες χώρες αλλά και στην Ελλάδα από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το ΚΕΤΕΑΘ δείχνει ότι η στέβια μπορεί να είναι μία νέα εναλλακτική καλλιέργεια για τη χώρα μας για να αντικαταστήσει σε πρώτο στάδιο τον καπνό και με την καθιέρωση-επέκτασή της και άλλες καλλιέργειες στη συνέχεια. Φαίνεται ότι με ορισμένες προϋποθέσεις η στέβια μπορεί να είναι μία οικονομική καλλιέργεια για έναν παραγωγό, με ικανοποιητική στρεμματική πρόσοδο.

Εφ.Ελευθερία